Người được ghép mắt là Aaron James,éptoànbộmắtđầutiêntrênthếgiớ24h ty le ca cuoc từng gặp tai nạn dẫn đến mất mắt trái và một phần khuôn mặt. Bệnh nhân nhận mắt hiến tặng từ một người sống, lần đầu tiên trên thế giới. Sau ca mổ, mắt của Aaron có những tiến triển đáng chú ý. Dù chưa thể nhìn được, các bác sĩ hy vọng thủ thuật này đặt nền móng cho việc phát triển y học cấy ghép.

Vụ tai nạn khiến James mất đi đôi mắt xảy ra vào năm 2021, khi anh đang làm việc tại một công trường. Trong quá trình xử lý đường điện cao thế, mặt anh vô tình tiếp xúc với một sợi dây điện. Dòng điện 7.200 V chạy qua khiến James bị thương nặng, đặc biệt ở mắt trái, toàn bộ mũi và môi. Vùng má, cằm và cánh tay trái của anh cũng ảnh hưởng.

Ngay sau đó, James được đưa đến một đơn vị điều trị bỏng ở Dallas. Thương tích nghiêm trọng đến nỗi phần xương cằm, hộp sọ của anh lộ ra ngoài. Hình ảnh này trở thành cú sốc lớn đối với gia đình.

"Tôi đã nghĩ rằng gương mặt của bố biến mất rồi. Tôi lo lắng ông không thể tỉnh táo và nhận thức được gì", con gái anh, Allie, chia sẻ.

Dù vậy, James cho biết anh không nhớ gì về vụ tai nạn. "Về cơ bản, tôi thức dậy, đi làm và tỉnh lại 6 tuần sau ở Dallas. Cảm giác tỉnh dậy trong bệnh viện thật kỳ lạ", người đàn ông nói.

Cùng lúc đó, tại New York, tiến sĩ Eduardo Rodriguez, giám đốc Chương trình Cấy ghép Mặt của Bệnh viện Langone Health biết đến trường hợp của James thông qua một người đồng nghiệp. Sau khi tìm hiểu về vụ tai nạn và những vết thương, ông cho rằng việc anh còn sống sót là điều "đáng chú ý".

"Anh ấy bị suy đa cơ quan, phải đặt ống thở. Thường thì chúng tôi sẽ đặt câu hỏi liệu anh ấy có qua khỏi không, có bị chấn thương thần kinh không. Nhưng khi biết anh ấy không gặp bất cứ di chứng nào, tôi cảm thấy ấn tượng", ông nói.

James nhanh chóng được xếp vào danh sách người nhận mắt tiềm năng. Cơ hội thực hiện ca ghép toàn bộ nhãn cầu và một phần khuôn mặt đến ba tháng sau đó. Đối với bác sĩ Rodriguez và các đồng nghiệp, đây là thủ thuật "đầy mạo hiểm". Trước đó, chưa đội ngũ y tế nào trên thế giới thực hiện thành công ca ghép mắt cho bệnh nhân còn sống.

Ca mổ diễn ra tại hai căn phòng. Đầu tiên, các bác sĩ cắt bỏ vài phần trên khuôn mặt James và thay thế bằng mô người hiến tặng. Ở một phòng khác, tiến sĩ Rodriguez lấy nhãn cầu từ người hiến còn sống. Mọi công đoạn được thực hiện vô cùng nhanh chóng, bởi ở thời điểm này, mặt và mắt không nhận được bất kỳ nguồn cung cấp máu nào.

Tiếp đến, kíp mổ kết nối con mắt với tế bào gốc trưởng thành, lấy từ tủy xương của người hiến tặng. Những tế bào này giúp tăng cường tái tạo thần kinh.

Tiến sĩ José-Alain Sahel, người phát ngôn lâm sàng của Học viện Nhãn khoa Mỹ, cho biết bước quan trọng trong ca phẫu thuật ghép toàn bộ mắt là kết nối lại các dây thần kinh thị giác của James với nhãn cầu được hiến. Để quá trình này trở nên dễ dàng hơn, các bác sĩ không cắt dây thần kinh thị giác quá xa nhãn cầu khi loại bỏ mắt của người nhận. Tiến sĩ Sahel đánh giá chiến lược này "cực kỳ thông minh". Ông cho rằng ca phẫu thuật sẽ thúc đẩy nhiều nghiên cứu và những nguồn đầu tư vào lĩnh vực tái tạo giác mạc cũng như thần kinh thị giác.

Theo Rodriguez, khi ca phẫu thuật hoàn tất, James lần đầu nhìn gương mặt trong gương, anh đã rất vui mừng. Bệnh nhân tiếp tục được theo dõi chặt chẽ trong thời gian tới, duy trì dùng thuốc để giảm nguy cơ đào thải cơ quan mới. Đội ngũ y tế cho biết mắt anh đã có dấu hiệu khỏe mạnh, lưu lượng máu trực tiếp chảy đến võng mạc, lớp mô sau nhãn cầu bắt đầu xử lý được hình ảnh.

James có khả năng lấy lại thị lực hay không vẫn là câu hỏi còn bỏ ngỏ, Rodriguez cho biết. Ông nhận định ca cấy ghép kiểu này chưa từng được thực hiện trước đây. Các nhà khoa học cần nghiên cứu thêm để có những phát triển vượt bậc hơn.

Tiến sĩ Oren Tepper, bác sĩ phẫu thuật tạo hình và tái tạo, giám đốc Chương trình Phẫu thuật Sọ mặt tại Hệ thống Y tế Montefiore, cho biết quy trình này đánh dấu bước quan trọng trong lĩnh vực y học cấy ghép.

Thục Linh (Theo CNN)